پریشان‌حالی «پریشانی» پایان می‌گیرد؟
سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان ششم آذر مجوز مرمت خانه‌ای تاریخی در بالاخیابان صادر شد.
فاطمه شوشتری- زهرا جمعه‌پور| سال‌هاست که آجر‌های فیروزه‌ای سردر خانه پریشانی رنگ خود را به تابش آفتاب باخته است. خانه‌ای تاریخ‌دار که اگر زودتر و پیش از رسیدن زمستان فکری به حال نزارش نشود، بقایش را هم به برف و باران می‌بازد. این خانه که از معدود آثار تاریخی جان‌به‌دربرده از تخریب‌های طرح نوسازی اطراف حرم‌مطهر در محله بالاخیابان است، نقش‌های قدیمی به‌رنگ خاک درآمده‌اش را از یک قرن پیش به یادگار دارد.
بازمانده‌هایی از انواع کتیبه‌ها، کاشی‌ها، آجرها، چراغ‌دان‌ها و... که از حدود دو سال قبل که طرح مرمتش راه به جایی نبرد، در معرض تخریب قرار گرفتند. اگر این روز‌ها به به رضوان ۱۰ سر بزنید، حتی از دور هم شاهد اوضاع کج‌دارومریز این خانه تاریخی خواهید بود که از همان دو سال پیش در مرحله اول مرمت سبک‌سازی شد.
این بنای گران‌بها که متعلق به فرهنگ و سنت ملی است و تک‌تک افراد از مرمت و احیای آن سود می‌برند، همچون خیلی از آثار تاریخی درگیر کش‌وقوس‌های اداری شده است؛ معضلاتی که وقتی در دو سال گذشته با پیش‌کشیدن حال پریشان خانه پریشانی پای صحبت مالک نشستیم، از کم‌کاری شهرداری و ندادن مجوز‌ها حرف به میان آورد و وقتی پای صحبت شهرداری نشستیم، از قانون و آنچه مالک باید رعایت کند گفت.
حالا با همه این موارد که به‌جز کم‌لطفی در حق این خانه قاجاری هیچ نداشته با صدور مجوز در هفته اخیر قرار است خانه پریشانی به سامان برسد. البته تاکنون دوبار دیگر وعده سروسامان‌دادن خانه را در شهرآرا داده‌ایم؛ یک‌بار در سال ۱۳۹۸ با تملک این خانه توسط شهرداری که وعده مرمتی خانه را داد و یک‌بار هم وقتی حدود دوسال قبل خانه به مالک شخصی واگذار شد و او از نجات خانه حرف به میان آورد.
خانه‌ای به نام ۴ نفر
وضعیت آشفته پریشانی این روز‌ها فقط در سقفی نیست که با سبک‌سازی سوراخ شده و محل رسوخ برف و باران به تن خشت و گل‌های صدوبیست‌ساله آن شده است؛ در شکاف‌هایی که ستون‌های اصلی را کج کرده هم هست، در بالکنی که از وسط شکم داده و هر آن خطر ریزشش می‌رود، در کاشی‌های شل‌شده روی پنجره‌ها و در ورودی که بخشی از آن ریخته و به تاراج رفته هم هست و در پنجره‌های پشتی که از بادوباران‌خوردن فراوان چندان چیزی از آن نمانده است نیز دیده می‌شود.
همچنین، در داربست‌های دورتادور که حکم زندان را برای این خانه پیدا کرده‌اند و مدتی است بدون هیچ کاربردی حصار این خانه شده‌اند. خانه‌ای درعین‌حال زیبا که کهنگی و اصالت در خشت‌خشت آن ریشه دوانیده است. سال‌ها از روزگاری که در این بنا برووبیایی بوده، گذشته است. اگر بشود با وجود ترس فروریختن دیوار‌ها به آن‌ها تکیه زد و نفسی تازه کشید، می‌شود قدری در صمیمیت آن روز‌ها فرورفت و خاطرات شیرینی از گذشته را مز‌مزه کرد.
نخستین‌بار نعیمی نانوادار اهل نوغان در اواخر دوره قاجار سفارش ساخت این خانه را در هشتصدمتر زمین به معمار‌ها داد. خانه‌ای منحصربه‌فرد که از تک‌تک پنجره‌هایش می‌شد گلدسته‌های حرم‌مطهر را به نظاره نشست؛ گرچه امروز با ساخت‌وساز‌های فراوان محدود شده است همچنان به حرم‌مطهر دید دارد.
این خانه در سال ۱۳۶۷ به مبلغ یک‌میلیون‌و۱۰۰هزار تومان به دومین مالکش سیدمحمد موسوی که شیفته معماری آن شده بود، واگذار شد. سال‌ها سکونت او و فرزندانش و بعد هم اجاره‌نشینی پاکستانی‌ها در آن تا جایی پیش رفت که خانه برای درامان‌ماندن از تخریب و آغاز مرمت‌ها در سال ۱۳۹۸ توسط شهرداری منطقه ثامن تملک شد.
مدتی که گذشت، درپی یافتن سرمایه‌گذار برای مرمت خانه، چهارمین صاحب‌خانه که یک جوان فعال در حوزه گردشگری بود، پیدا شد. میثم هاونگی خانه را از شهرداری خرید تا مرمتش را شروع کند و سفره‌خانه سنتی راه بیندازد. هدفی که به‌قول خودش در گیرودار کار‌های اداری و دوندگی برای گرفتن مجوز ساخت از شهرداری منطقه ثامن تاکنون بلاتکلیف بوده است.
به‌جای حمایت، المان خانه‌ام را درست کرده‌اند!
هاونگی که مدیر شرکتی دانش‌بنیان در حوزه گردشگری است، درباره بلاتکلیف‌ماندن مرمت خانه پریشانی چنین می‌گوید: سال‌ها از ثبت‌ملی این خانه می‌گذرد، اما همراهی چشمگیری از میراث‌فرهنگی و شهرداری که سروسامان‌دادن بافت‌های تاریخی را به‌عنوان وظیفه و اولویت خود دارند، ندیده‌ام. دوسال‌ونیم است که می‌دوم تا مجوز شهرداری را برای مرمت بگیرم. باتوجه‌به اینکه قصد تغییر کاربری خانه را به رستوران سنتی دارم، از من درخواست مبلغ کرده‌اند، درحالی‌که طبق مصوبه اخیر شورای شهر باید به این بنا صددرصد معافیت تغییر کاربری بدهند.
او می‌گوید: شاید باورش سخت باشد که از سال ۱۴۰۰ تاکنون بیش از پنجاه نامه برای گرفتن مجوزمرمت و ساخت به جا‌های مختلف نوشته‌ام، سرانجام ابتدای هفته اخیر موفق به دریافت مجوز مرمت شدم. پیش از آن، چون مجوز نداشتم، کارگر‌های من بیمه نمی‌شدند. به‌جز کار‌های ابتدایی هیچ اقدامی نتوانستم انجام دهم.
هاونگی به بخشی از کار‌های انجام‌شده در خانه اشاره می‌کند و می‌گوید: حدود دو ماه فقط نخاله و زباله از خانه بیرون آوردیم. داربست‌ها را سرپا کردیم و مدت زیادی است بی‌فایده مانده است. همه این حمایت‌نشدن‌ها درحالی است که برای المان خانه‌ای تاریخی در فلکه پارک چندصدمیلیون تومان هزینه کرده‌اند.
مرمت با ۴ اقدام اساسی
هاونگی با تأکید بر اینکه با صدور مجوز، کار مرمت خانه را شروع خواهد کرد، می‌گوید: کل خانه چهار اقدام اساسی لازم دارد که در استحکام سازه، ستون‌زدن، مرمت نما و محوطه‌سازی خلاصه می‌شود. برای همه این موارد از وزارت میراث‌فرهنگی موافقت اصولی و مجوز ایجاد را گرفته‌ایم و آماده شروع‌به‌کار هستیم.
طبق گفته‌های او، مشکل دیگراین است که در خانه تاریخی امکان ایجاد آشپزخانه نیست و باید خارج از بنا داخل حیاط جایی درنظرگرفت. در نتیجه، شهرداری برای صدور مجوز جداگانه مبلغی درخواست کرده است. او معتقد است، چون تغییر کاربری خانه تاریخی شامل صددرصد معافیت می‌شود، باید به او مجوز رایگان بدهند.
مجوز مرمت صادر شد
دراین‌باره با معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه ثامن گفتگو می‌کنیم؛ که خسرو خالقی با تاکید می‌گوید: باتوجه به ابلاغ طرح تفصیلی و رویکرد این طرح در ابقا و مرمت بنا‌های تاریخی دردوره مدیریت جدید منطقه ثامن با رویکرد رفع موانع ۶ آذر ۱۴۰۲ مجوز مرمت این خانه تاریخی صادر شد.
اواضافه می‌کند: آغاز کار مرمت در این خانه بعد از صدور مجوز منوط به معرفی مهندس ناظر است. او درباره حرف مالک این خانه در زمینه درخواست تغییر کاربری رایگان برای ایجاد آشپزخانه هم چنین توضیح می‌دهد:شهرداری تمام زیربنا‌های تایید شده توسط شورای فنی اداره میراث فرهنگی را قبول داردوهر اقدامی در خارج از آن می‌بایست در آینده تعیین تکلیف شود.
* این گزارش ۵ شنبه ۹ آذرماه ۱۴۰۲ در شماره ۵۲۸ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
ناگفته‌های دریایی جنگ از زبان ناخدایکم علی‌اصغر زارعی 
یادی از «نیزه» و نیزار‌های گمشده‌اش 